جایگزین‌سازی ‌بین‌ سوختی دربازار انرژی OECD و اثر آن در نوسان‌پذیری و پویائی بازار صادرات نفت خام ایران و اوپک (با نگاهی به آینده تحولات سهم سوخت‌ها در OECD)

در این مقاله با استفاده از الگوی لاجیت خطی پویا تقاضای نفت، گاز، زغال‍‍سنگ و برق در کشور‌های عضو OECD با در نظر گرفتن اثرات جایگزین‌سازی آنها بر یکدیگر برای دوره 2012-1960 تخمین زده شده و اثرات آن بر بازار صادرات نفت خام ایران و اوپک با بکارگیری شاخص بی‌ثباتی سهم بازار (MSI) بررسی می‌گردد. در ادامه با تدوین سناریو، تحولات آینده تقاضای حامل‌های انرژی طی دوره 2025-2013 در OECD پیش‌بینی‌ می‌شود.  تخمین مدل لاجیت پویای خطی با اتکا به سیستم معادلات سهم سوخت و روش SURE، برای بررسی جایگزین‌سازی بین‌سوختی در کشور‌های OECD میان نفت، گاز، زغال و الکتریسیته نشان می‌دهد که برق و سپس گاز بیشترین شدت جایگزینی را در کوتاه و بلندمدت با نفت دارند. نتایج بررسی اثر این جایگزین‌سازی‌ها بر بازار صادرات نفت خام ایران و اوپک، با تصریح مدل MSI در بازار OECD و ورود سهم سوخت‌ها در مدل، نشان می‌دهد که این جایگزین‌سازی‌ها در نوسان سهم صادرات نفت خام ایران و اوپک به این بازار مؤثر بوده و لذا این بازار از نظر رقابت یک بازار پویا بشمار می‌رود. پیش‌بینی‌ هریک از معادلات سهم سوخت برای دوره 2025-2013 نشان می‌دهد که نفت و گاز از نظر مقداری همچنان سهم غالب را در میان سایر سوخت‌ها دارند، اما از نظر سهم هزینه‌ای، برق بالاترین سهم را به خود اختصاص داده است. همچنین زمانی که شوک قیمتی سبب نوسان سهم حامل‌های انرژی می‌گردد، این نوسان با توجه به علامت هر یک از سهم سوخت‌ها در مدل، واکنش نشان خواهد داد، این واکنش برای سهم نفت و برق با ضریب مثبت و برای سهم گاز با ضریب منفی بر نوسان سهم بازار ایران و اوپک تأثیرمی‌گذارد.